المپیادهای علمی-تئوری ایران (زیر نظر سمپاد)

المپیادهای علمی-تئوری ایران رقابت‌های دانش‌آموزی هستند که توسط سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان (سمپاد) برگزار می‌شوند. این المپیادها در ۸ رشته اصلی و چند رشته جانبی برگزار شده و هدف آن‌ها شناسایی و پرورش دانش‌آموزان مستعد برای رقابت‌های بین‌المللی است.

🔷 المپیادهای اصلی (دارای رقابت جهانی)

این المپیادها دارای ۴ مرحله (مدرسه‌ای، منطقه‌ای، کشوری و جهانی) هستند و مدال‌آوران از مزایای تحصیلی ویژه بهره‌مند می‌شوند.

۱. المپیاد ریاضی

• مخاطبان: دانش‌آموزان پایه‌های نهم تا دوازدهم

• محتوای آزمون:

  • جبر، ترکیبیات، هندسه، نظریه اعداد

  • سوالات تحلیلی و خلاقانه

• مراحل:

  1. آزمون مرحله اول (چندگزینه‌ای)

  2. آزمون مرحله دوم (تشریحی)

  3. دوره تابستانه و انتخاب تیم ملی

  4. رقابت جهانی (IMO)

• مزایای مدال:

  • طلا: معافیت از کنکور در رشته‌های ریاضی و مهندسی

  • نقره و برنز: امتیاز در کنکور (تا ۲۰٪)

۲. المپیاد فیزیک

• مخاطبان: دانش‌آموزان پایه‌های دهم تا دوازدهم

• محتوای آزمون:

  • مکانیک، الکترومغناطیس، ترمودینامیک، نورشناسی

• مراحل:

  1. آزمون مرحله اول (تئوری)

  2. آزمون مرحله دوم (تئوری + عملی)

  3. دوره تابستانه و انتخاب تیم ملی

  4. رقابت جهانی (IPhO)

• مزایای مدال:

  • طلا: پذیرش مستقیم در رشته‌های فیزیک و مهندسی

  • نقره و برنز: امتیاز در کنکور

۳. المپیاد شیمی

• مخاطبان: دانش‌آموزان پایه‌های دهم تا دوازدهم

• محتوای آزمون:

  • شیمی آلی، معدنی، تجزیه، سینتیک

• مراحل:

  1. آزمون مرحله اول (تست مفهومی)

  2. آزمون مرحله دوم (تئوری + آزمایشگاه)

  3. دوره تابستانه و انتخاب تیم ملی

  4. رقابت جهانی (IChO)

• مزایای مدال:

  • طلا: بورسیه تحصیلی در رشته‌های شیمی و مهندسی شیمی

۴. المپیاد کامپیوتر

• مخاطبان: دانش‌آموزان پایه‌های نهم تا دوازدهم

• محتوای آزمون:

  • الگوریتم‌نویسی، برنامه‌نویسی (C++/Python)

• مراحل:

  1. آزمون مرحله اول (سوالات منطقی)

  2. آزمون مرحله دوم (کدنویسی)

  3. دوره تابستانه و انتخاب تیم ملی

  4. رقابت جهانی (IOI)

• مزایای مدال:

  • طلا: جذب در شرکت‌های فناوری یا دانشگاه‌های برتر

۵. المپیاد زیست‌شناسی

• مخاطبان: دانش‌آموزان پایه‌های دهم تا دوازدهم

• محتوای آزمون:

  • زیست‌شناسی سلولی، ژنتیک، اکولوژی

• مراحل:

  1. آزمون مرحله اول (تست مفهومی)

  2. آزمون مرحله دوم (تئوری + عملی)

  3. دوره تابستانه و انتخاب تیم ملی

  4. رقابت جهانی (IBO)

• مزایای مدال:

  • طلا: پذیرش در پزشکی یا زیست‌فناوری

۶. المپیاد نجوم و اخترفیزیک

• مخاطبان: دانش‌آموزان پایه‌های نهم تا دوازدهم

• محتوای آزمون:

  • مکانیک سماوی، کیهان‌شناسی، نجوم رصدی

• مراحل:

  1. آزمون مرحله اول (تست مفهومی)

  2. آزمون مرحله دوم (تئوری + تحلیل داده)

  3. دوره تابستانه و انتخاب تیم ملی

  4. رقابت جهانی (IOAA)

• مزایای مدال:

  • طلا: بورسیه در رشته‌های فیزیک و نجوم

🔶 المپیادهای جانبی (غیرجهانی)

این المپیادها معمولاً فقط در سطح ملی برگزار می‌شوند و برخی از آن‌ها توسط نهادهای دیگر مانند دانشگاه‌ها اداره می‌شوند.

۱. المپیاد علوم زمین

• محورها: زمین‌شناسی، هواشناسی، اقیانوس‌شناسی

• رقابت جهانی: دارد (IESO)

۲. المپیاد جغرافیا

• محورها: ژئومورفولوژی، GIS، برنامه‌ریزی شهری

۳. المپیاد سلول‌های بنیادی

• محورها: پزشکی بازساختی، زیست‌شناسی سلولی

۴. المپیاد علوم فلسفی

• محورها: منطق، فلسفه علم، اخلاق

🔷 منابع مطالعاتی المپیادها

هر المپیاد منابع خاص خود را دارد، اما برخی از کتاب‌های مشترک عبارتند از:

• ریاضی: کتاب‌های المپیاد ریاضی ایران (تألیف ارشک حمیدی)

• فیزیک: «المپیاد فیزیک» (مهدی متقی‌پور)

• شیمی: «شیمی المپیاد» (دکتر بهمن بازرگانی)

• کامپیوتر: «مسابقات برنامه‌نویسی» (مهندس قدیری)

🔶 جمع‌بندی: چرا المپیاد شرکت کنیم؟

✅ معافیت از کنکور (برای مدال‌آوران طلا)
✅ بورسیه تحصیلی در دانشگاه‌های داخلی و خارجی
✅ عضویت در باشگاه دانش‌پژوهان جوان
✅ فرصت‌های شغلی در شرکت‌های دانش‌بنیان

💡 توصیه: اگر در درسی استعداد دارید، از پایه نهم یا دهم شروع کنید.